SEYHAN AKINCI- Kadın kıssalarının anlatısının eksikliği epeydir konuşulan bir gerçek. nihayet periyotlarda bunu kırmak için bayanı merkeze Meydan metinlerse çoğalıyor. Şenay Gürler bayan hareketinin güçlendiği bir devirde tam üç oyunla birden sahnede. “Medea’ya Nazaran Ahlak”, “Ben Türkan Saylan” ve “Richard”da izlediğimiz Gürler, “Farklı çağlardaki bayan öyküleri, aslında bayanın yazgısının bir formda değişmediğini gösteriyor” diyor. Evvelden bir şeyleri denemekten korktuğunu söyleyen Gürler’e sahnede hayat verdiği bayanlar “korkmadan denemesi” için de ilham olmuş, “Her Ira bana bir biçimde yol gösteriyor” kelamlarıyla anlatıyor yaşadıklarını. Biz de Şenay Gürler ile Cendere Sanat Müzesi’nde bir ortaya geldik ve sahneden inmediği bu bir yılı konuştuk.
*Bu dönem farklı çağlarda, farklı biçimlerde varoluş çabası vermiş üç bayanın öyküsüyle sahnedesiniz…
Farklı çağlardaki bayan kıssaları, aslında bayanın yazgısının bir formda değişmediğini gösteriyor. Bayanların daima erke karşı çaba etmesi gerekiyor. “Richard” daha farklı bir oyun fakat “Ben Türkan Saylan” ya da “Medea’ya Nazaran Ahlak”a baktığımızda Medea Fazla kuvvetli bir bayan, aşkı için Yunanistan’a gitmiş, orada dışlanmış zira ataerkil cemiyet ondan korkmuş. Günümüzde de bayanlardan korkuluyor. Medea, Fazla kuvvetli bir bayan. Zira eş ve Ebeveyn kimliğinin dışına çıkabilmiş biri. Oyunun muharriri İsveç’te yaşayan İranlı Athena Farrokhzad da bir mülteci ve Ebeveyn olarak Medea’nın neler yaşadığına bakıyor. Tüm oyun boyunca “Bana bu rol biçildi” çeşidinde replikler var. Bu Fazla değerli. Zira bayana biçilen bir rol var. Günümüzde de hâlâ bayanlar uğraş etmek zorunda. Hâlâ kendilerini öteki olmaktan kurtarmak zorunda. Hâlâ Fazla kuvvetli olmak zorunda… Türkan Saylan ise her şeyden Evvel bir ilim insanı. öbür yandan çağdaş Ömrü Destekleme Derneği ile Özellikle kız çocuklarının okuması için Fazla Önemli uğraş vermiş bir bayan. Proje geldiğinde Fazla heyecanlandım zira cemiyet tarafından bu kadar benimsenmiş bir bayanı sahnede canlandırmak Aka bir sorumluluk. Haysiyet duyuyorum ve Fazla şanslı hissediyorum açıkçası.
*Toplumun da bu bayanlarla daima bir problemi olmuş. Direnenden fazla yardıma muhtaç bayanlar görmeyi seviyoruz galiba…
Zaten muhtaç olanları seviyor erk ekseriyetle. Tarihe baktığımızda bayanlar daima kendilerini Mevcut etmek için çaba etmek zorunda kalmışlar. Günümüz Türkiye’sine bakalım; doğayı ve çocukları korumak için en Fazla sesini çıkaran, bayan cinayetlerine karşı, savaşa karşı duran, barış yanlısı olanlar bayanlar… Bu yüzden bayanlar ve gençler dönüştürecek bu dünyayı. Alışılmış erkeklerle Bir arada yürürsek ne kadar hoş olur. Biraz da onlar yanaşırsa… Bayanın olduğu yerde öncelikle medeniyet var. Bu yüzden bayan toplumdan ne kadar dışlanırsa erk gücünü o derece sürdürüyor.
*Bu dönemi hiç olmadığı kadar sahnede geçiriyorsunuz. Alınmış bir karar mıydı yoksa o denli mi gelişti?
Kendiliğinden gelişti diyebilirim. “Medea’ya Nazaran Ahlak” Evvel bir okuma tiyatrosuydu. Oyunu Fazla sevmiştim. Yeşim (Özsoy) oyunu sahnelemek için aradığında Fazla Mesut oldum. Geçen dönem üç-dört oyun oynamıştık, bu dönem da devam ediyoruz. Bu ortada Okan’la (Bayülgen) “Richard” üzerine konuşmaya başlamıştık. “Richard”ın uzun bir imla süreci oldu. Olağanda tıpkı dönemde iki oyun gereğince zorlayıcı. Zira prova evreleriyle birlikte oyuna konsantre olmanız ve Öbür bir şey düşünmemeniz gerekiyor. Ama “Ben Türkan Saylan” olunca Natürel ki “Evet, bu projede olmalıyım. İnsanlara bu kadar değmiş bir bayanı canlandırmalıyım” dedim. Bu yüzden arka geriye gelişti her şey. “Richard”ın ne Vakit sahneleneceği aşikâr değilken “Ben Türkan Saylan”ı çıkardık. Bu ortada iki provaya gitmem gerekti; sabah “Ben Türkan Saylan”, öğlenden sonra “Richard”. Biraz zorlayıcı ve yorucu oldu açıkçası fakat üçünde birden olmaktan Fazla memnunum. Daha Evvel birebir dönemde iki oyun çalıştığım olmuştu lakin üç oyun birinci Defa oluyor. Bu dönem, benim tiyatro yılım oldu. Ve her oynadığım Ira farklı. Türkan Saylan farklı bir karakter, “Richard”da üç farklı bayanı oynuyorum; York Düşesi, Lady Ebeveyn ile Cecily Governer ve Medea’da mitolojik bir karakteri oynuyorum.
*Bir oyuncu olarak vakitler ve kişilikler ortası yaptığınız seyahat sizin şimdiki vaktinize ve oyunculuğunuza nasıl tesir ediyor?
Bir oyuncunun enstrümanlarını devamlı canlı tutması ve kendini farklı karakterlerle denemesi, kendindeki bu farklı yerleri keşfetmeye çalışması hoş bir seyahat. Tüm bunları yapabilmek ve fizikî kondisyonumu koruyabilmek için spor yapıyorum. Vakit vakit Türkan Hanım’ın replikleri çıkıyor ağzımdan. “Bir dakika diyorum, bunlar Türkan Hanım’ın sözleri”. Bu türlü bir içselleştirme oluyor. Türkan Hanım’ın baktığı yerden bakmaya başlıyorum. Medea’nın ahlaka bakışı, hırsı, büyücü yanı içimdeki farklı bir yeri keşfetmeme neden oldu. çok şeyi değiştirdi bu Yıl benim hayatımda. Diyorum ki “Ben değişiyorum”. Kimi kararlar alıyorum hayatımda ve “Bundan sonra buna nazaran ol” diyorum. “Böylesi daha hakikat, buradan yürüyebilirsin” diyorum. Her Ira bana bir biçimde yol gösteriyor. “Bunu deneyebilirsin, korkma” diyorum kendime. Evvelden kimi çekincelerim olduğunu ayrım ediyordum. Korkuyormuşum bir şeyleri denemekten. Hayır, korkma. Dene. Tüm bunları öğrendim bu bir yıllık süreçte. Kendimi içsel olarak zenginleşmiş hissediyorum.
“Farklı biçimlerde anlatı riskli lakin yapılmalı”
*Tiyatroda ne anlattığımız kadar nasıl anlattığımız da kıymetlidir. Tiyatromuzdaki form arayışlarının geldiği yeri nasıl görüyorsunuz?
Tiyatroda farklı biçimlerde anlatıyı denemek hem Fazla riskli hem Fazla yürekli lakin yapılması da gereken bir şey. Seyirciyi konfor alanının dışına çıkarmış oluyorsunuz. “Richard”ın kıssa örgüsü farklı gelişiyor, Fazla katmanlı bir yapısı var. Ve bu katmanları yakalayabilmek seyircinin konfor alanından çıkmasına neden oluyor. “Richard”da oyuncular o kadar tutkuyla sarıldılar ki rollerine oyunu anlatabilmek ve sahnede Mevcut olabilmek için… kuvvetli ve âlâ bir grupla çalışıyoruz. Şanslı görüyorum kendimi. “Richard” seyircisi iki uçta: çok seven Mevcut ya da hiç içine giremeyen. ancak bunu baştan biliyorduk. Temmuzda 20 Benlik grup oturduk daima Birlikte konuştuk. WhatsApp kümemiz vardı. Herkesten farklı niyetler geliyordu.
*En Fazla tartıştığınız husus neydi?
Belki benim en Fazla tartıştığım husus anlaşılır olup olmadığıydı… Seyirciyi ne kadar zorlamalıyız noktasına takılmıştım. Kendimizi de zorluyoruz öteki yandan. Hoş olan bu esasen. Oyunda inanılmaz sevdiğim yerler var. bütün tarih boyunca erke karşı duruşa ait, erkin ele geçirildiği anda nelerin değiştiğini görmemiz açısından da Fazla katmanlı, güç bir oyun. ancak diğer yandan Fazla yürekli ve riskli bir oyun olduğunu düşünüyorum.
Yorum Yok