SERAY ŞAHİNLER- Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 11 vilayette Aka yıkıma yol açan sarsıntılar yapı, mimari, inşaat ve kentleşme kavramlarının hayatımızdaki yerini en Sıkıntı formda hatırlattı… Tıpkı ilim insanları üzere sanatkarlar da bu mevzuya uzun yıllardır dikkat çekiyor. Kentleşmenin, potansiyel yıkımın izleri, gerek solo gerek karma birçok stantta hatırlatıldı bizlere…
Türkiye’nin en esaslı galerilerinden Maçka Sanat, kent ve kentleşme ekseninde yeni bir standa imza attı. Hem de zelzeleden beş gün önce… Didem Çapa’nın küratörlüğünde 12 sanatkarın yapıtlarının yer aldığı “Neredeyiz” isimli karma stant, bozulan topografyadan ekosistemin yıkımına, kimlikten belleğe, değişen seslerinden kokularına adeta labirent üzere içinde kaybolduğumuz kentimize, konutumuza, ocağımıza odaklanıyor. Stantta Akın Güreş, Ayşen Urfalıoğlu, Fatih Kızılcan, Fırat Engin, Füreya Koral, Güneş Çınar, Murat Germen, Mustafa Duymaz, Ömür Tokgöz, Rabia Seyhan, Rüçhan Şahinoğlu ve Yunus Çermik’in işleri var.
Her şeyin başı, yerleşik hayata geçişle Birlikte gereksinimler hiyerarşisinin kilidini açan “barınma” sorunu. İnsan vakitle kendi eliyle inşa ettiği yapılarda yaşamaya başlıyor Ama kapısını, kilimini, kap kacağını Yeniden kendisi yapıyor. Sanayiyle Ebat değiştiren kentler, beşere Karşın Öbür bir istikamete yanlışsız büyüyerek bugünkü ‘çarpık kente’ evriliyor. Ve o kentteki beşerler kendi biricikliğinden çıkarak kentteki “herkese” dönüşüyor. Stantta birinci dikkatimi çeken Füreya Koral’ın “Çığlık” isimli yapıtı işte bu konutlara bakıyor. İnsanın kendi biricikliğini yaşadığı evlere… Hepsi eski bir kentin yerleşkesini andıran, kapıların Aleni olduğu, herkesin birbirinin konuğu olduğu meskenlere. Bu meskenlerin tam karşısında camlarını açmanın dahi Muhtemel görünmediği, dev bir aynadan ibaretmiş üzere görünen, plazayı andıran Rüçhan Şahinoğlu’nun işi var. Aslında her iki işin birbiriyle diyaloğu bu sergiyi en güzel biçimde anlatıyor. Füreya Koral’ın tıpkı o konutlar üzere herkesleşmiş yalnız insanın ‘çığlığı’ da her şeyin özeti gibi…
Her yerimiz demir…
Fatih Kızılcan’ın “Human extension-urbanisation” isimli işi 6 Şubat’tan beri yaşadığımız sürecin tahminen de en ‘sembolik’ hâli… Kızılcan, insan vücudunun kaburgalarının nasıl birer inşaat demirine dönüştüğünü gösteriyor. Güneş Çınar imzalı “Tüm renkler solduğunda”, kentlerde hiç bitmeyen inşaat silsilesine, kepçe ve vinçlerin durmadan çalıştığı bir süreçte yok olan doğal hayata bakıyor. Mustafa Duymaz’ın “Gördüklerimi Duyuyor musun?” isimli ses enstalasyonunda kentin keşmekeşi sese dönüşüyor. Sanatkarın atölyesinin bulunduğu sokaktan gelen gürültüler, trafik sesleri ne kadar tanıdık. Ben sergiyi gezerken dahi bir yerlerden inşaat sesleri geliyor…
Depremin yarattığı yıkıntı sürerken aklımızda çığlıklar var, yakarışlar ve tuz buz olan binalar var. Rönesans Rezidans faciası zihnimizden çıkmıyor… Akın Güreş’in “Uygarlık II” isimli işi, çeperi (bir nevi makyajlanmış yerleri) düşen konutların imgelerini getiriyor akıllara. Fırat Engin’in kent belleği üzerinde durduğu çalışması ise Tüm kentlerin birbirine benzeyerek kimliksizleştiğini hatırlatıyor.
6 Şubat’tan bugüne yaşadığımız şu süreçte Ömür alanlarımızın birebir vakitte nasıl mezarımıza dönüşebileceğini gördük. Çarpık kentleşmenin, Mecbur göçlerin, nüfus hareketlerinin kentlerin kimyasını tekrar şekillendirdiği bu düzlükte yıkımın tam ortasındayız. Ancak tam da burada Maçka Sanat’ın sorduğu “Neredeydik nerelere geldik, nereliyiz, neredeyiz?” soruları enkazdan kurtulmamıza vesile olacak tahminen de… Cevabı daima Birlikte arayacağız ve daima Birlikte iyileşeceğiz. Stant 18 Mart’a kadar ziyaret edilebilir.
Füreya Koral’ın ‘Çığlık’ı insanın kendi biricikliğini yaşadığı meskenlere bakıyor.
‘Binalarda mahkûmuz’
Küratör Didem Çapa, sergiyi şu sözlerle anlatıyor: “Kentlerin içindeki insanların mutsuzluğu beni en Fazla çarpan şey oldu. Yaşarken hissetmiyor musunuz? Bu kentleri yaratırken, yerleşik hayata geçerken beşerler Mesut olmak için yola çıktı. Ancak kendi seçtikleri beşerlerle Mesut olmak için başladıkları bu seyahatte kendi seçmedikleri beşerlerle tıpkı binalarda mahkûm yaşıyorlar. Üretimden Fazla Nakit kazanmak maksadıyla istemedikleri işleri yapıyorlar. nihayet yıllarda tekrar göç başladı. Kentin içindeki mutsuz beşerler Daimi bir arayış içinde, tekrar göçe eğilim gösteriyor. ancak gittiğiniz yer de bir kent. Şayet bilinçlenmezsek nereye gidersek gidelim Sonuç tıpkı olacak.”
Yorum Yok