Harun Karaburç – Bugün, vefatının 60. Yıl dönümünde yad ettiğimiz Ahmet Hamdi Tanpınar, edebiyatımızın en kıymetli, en Güçlü kalemlerinden…. Tanpınar, şark ile batı ortasına sıkışmış Türk insanını en uygun anlatan müelliflerden biriydi. Değeri vefatından sonra daha yeterli anlaşılmış olsa da kendisinden sonraki jenerasyondan birçok muharriri etkiledi. Tıpkı vakitte akademisyen ve eleştirmendi. Vefatından bugüne kadar hakkında 50’den Çok kitap, 1500 civarında makale yazılan Tanpınar’ın yapıtları yeni kuşaklar tarafından da Aka bir ilgiyle okunuyor, hakkında konuşulmaya, tartışılmaya devam ediyor. Türk edebiyatının mihenk taşı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın romanları, şiirleri, metinleri ve kanıları bugünü nasıl yakalıyor? Tanpınar’ı böylesine vakitsiz kılan nedir? sorularını Prof. Dr. Abdullah Uçman, Prof. Dr. Mehmet Samsakçı ve Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk’a sorduk.
Öldükten sonra doğdu
Ne kadar güç olduğunu unutmaksızın âlâ çeviriler sayesinde “Huzur”un dünya klasikleri ortasında kendisine yer bulacak Aka bir eser olduğunun altını çizen Prof. Dr. Mehmet Samsakçı, Tanpınar’ın zamansızlığını şu sözlerle anlattı: “Büyük sanatkarlar, yapıtlarını kendi aktüel vakitlerine sundukları kadar ebediyete emanet ederler. Yaşadığı ve yazdığı mühlet boyunca duyulmadığını, okunmadığını, dikkat çekmediğini, kendisi hakkında sükût birliği edildiğini düşünen Ahmet Hamdi Tanpınar da bu tip, yani Friedrich Nietzsche’nin dediği üzere ‘öldükten sonra doğan’ yazarlardandır. Türkçe Mevcut hayli Tanpınar’ın da yaşayacağı kesinlikle. Romanları, öyküleri, makaleleri ve elbette şiiriyle, Tüm yazılarıyla Türk edebiyatının ölümsüz kalemlerinden birisidir. İzzetine, haysiyetine o kadar özendiği, Ehemmiyet verdiği Türkçe onu ebediyete taşıyacaktır.”
Kayıp bir hazine
Tanpınar’ın 70’li yılların kimlik arayışı içindeki kaos ortamında adeta bir kayıp hazine üzere keşfedildiğini söyleyen Prof. Dr. Abdullah Uçman, “Kültürel bağlamda ‘Devam ederek değişmek, değişerek devam etmek’ diyen Tanpınar’ın bir Fikir adamı olarak kıymeti, Türk kültürünün geçmişi hakkında öne sürdüğü görüşlerin özgünlüğü kadar, bunların, ortaya çıktığı devrin kaideleri itibariyle de nihayet derece dikkat cazibeli olmasından ileri gelir. ‘Beş Şehir’ ile ‘Yaşadığım Gibi’ isimli yapıtlarında, Türk kültürünün doğal gelişme çizgisinden uzaklaştırıldığı, Türk toplumunun geleceğini belirleyecek hayat biçiminin lakin mâziden kopmakla Muhtemel olabileceği anlayışının yürürlükte olduğu bir devirde, bu kopuşun ortaya çıkardığı sorunlara soğukkanlılıkla yaklaşabilme hamasetini gösterebilmiştir” dedi.
Kimse eli boş dönmez
“Vefatından bu kadar Vakit geçmesine Karşın unutulmaması, hakkında çalışılıyor olması edebiyatımızda ve fikir hayatımızda yaptığı tesirin derecesini göstermektedir” diyen Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ise, “Dilde Hayal hâlini kurmak” halinde açıkladığı şiir fikriyle, yerelden hareketle kozmik beşere ulaşma gayretiyle, modernitenin ve çağdaşlaşmanın ortaya çıkardığı sıkıntıları ortaya koymak ve tahlil yolları aramak gayesiyle yazdığı başta ‘Huzur’ ve ‘Saatleri Ayarlama Enstitüsü’ romanlarıyla, ‘Beş Şehir’ üzere yer yer şiir ile nesrin birbirine geçtiği derinlikli ve çağrışım zenginliğine sahip alanında Doruk kabul edilen bir yapıtla, kendisine has tespitler içeren ‘19. asır Türk Edebiyatı Tarihi’ ile Tanpınar bundan sonra da üzerinde durulacak bir Şair ve müellif olacaktır. Edebiyata, kültürel ve sanatsal sıkıntılara, fikir tarihine meraklı, bu alanlarda kendisine katkı yapacak bir sanatçı ve niyet adamı arayan bir okuyucu, elbet Tanpınar’da Fazla şey bulacak, en azından eli boş dönmeyecektir” biçiminde konuştu.
Yorum Yok