Müjde Işıl – 59. Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde En Âlâ Sinema ve En Yeterli Senaryo Ödülleri’ni kazanan “Karanlık Gece” berbatlığın olağanlaşmasını, yaygınlaşan linç kültürünü, eril lisanı, erkek hükümran baskıyı anlatarak nihayet devirde üzerine en Fazla konuştuğumuz üretimlerden biri oldu. Biz de sineması, direktörü ve senaristi (Murat Uyurkulak ile birlikte) Özcan Alper ile başrol oyuncusu Berkay Ateş’ten dinledik.
“Karanlık Gece”nin senaryosu nasıl ortaya çıktı? Size ilham kaynağı olan muhakkak bireyler, olaylar ya da eserler Mevcut mıydı?
Bir sinemaya ya da senaryoya başlarken kimi bir şiir kimi bir fotoğraf ya da küçücük bir gazete haberi tetikleyici olabiliyor. lakin bu sinemada daha Fazla ülkenin içinde bulunduğu ruh hâlinin yansıması besbelliydi diyebilirim. Seyahat vakti yitirdiğimiz Ali İsmail Korkmaz ve diğer gençlerle birlikte Nuh Esaslı, Rabia Naz ve maalesef yıllarca ekmek parası için Karadeniz’e gelip Üzücü şartlarda çalışmak zorunda kalan, bir de üstüne lince maruz kalan Kürt tarım çalışanları, imla sürecinde etkilendiğimiz durumlardı. Bu ruh hâli içerisinde öyküyü yazmaya başladım sanırım.
Filmde çözülmesi gereken bir cinayet gizemi yok. Katiller aşikâr, kurban aşikâr lakin seyirci tansiyonu anbean hissediyor. Bu güç denklemi nasıl kurdunuz?
Evet, klasik bir polisiye kıssadaki üzere katil kim ya da katil nasıl yakalanacak durumu yok sinemada. fakat “O gece tam olarak ne oldu?” sorusu etrafında şekillenen bir merak ögesi ve tansiyon Laf konusu. Zira sinemanın temel sıkıntısı, üzeri örtülmeye çalışılan bir hatanın, unutturulmaya çalıştırılan bir olayın nedensellikleri ve bunun sorgulanması üzerine heyeti. diğer taraftan dediğiniz üzere bir Amerikan polisiye matematiğindeki yüzeydeki Hadise ve olgudan çok, temel olarak bu hatanın şahsî ve toplumsal ruhsal ve sosyolojik istikametini Aleni etme kederi var. Bir linç kıssası olması ve bu lincin aslında Türkiye’de nasıl bir kültüre dönüştüğü sorunu var. Bu güç denklemi Murat Uyurkulak üzere bu alanda uzman bir edebiyatçı ile çalışmak kolaylaştırmıştır diye düşünüyorum.
İshak’ın vicdanı olmasa her şeyin üstü örtülmüş durumda köyde. Berbatlığı, linç kültürünü olağanlaştırmak üstten aşağı mı şekilleniyor, bireyden başlayıp yayılan bir salgın mı?
Özellikle kötülük problemi, senaryoyu yazarken Murat ile en Fazla konuştuğumuz ve farklı okumalar yaptığımız bir durumdu. Öncelikle biliyoruz ki kötülük sorunu varoluşundan beri insanın daima içinde olan bir sorun. Hatta o denli ki Habil ve Kabil rivayetine kadar götürebileceğimiz bir durum. Mutlak yeterli ve mutlak bir Üzücü olma hâlinden bahsedemeyiz. Lakin sinema esnasında, Özellikle bizim de üzerine tartıştığımız, Terry Eagleton’ın kötülük üzerine de yazdığı üzere. Sorun kimi yalnızca dinî ya da toplumsal Yalın olgularla açıklanamayacak kadar kompleks olabiliyor. ancak Türkiye’de Özellikle sistemin linç kültürünü Daimi bir halde her tipten ötekine karşı Gerekli durumlarda kullandığını biliyoruz. Bu evet, üstten aşağıya şekillenen bir kültür. lakin bir yandan da meskende, okulda, sokakta ve her yerde bu kültüre maruz kaldığımız da aşikâr. Esasen linç olaylarına baktığımız vakit, gündelik hayata sızmış bu ırkçılığın Türkiye’de kendine mahsus hâllerini görmek de mümkün. Bilhassa, özgüven sorunu, aşağılık kompleksi, haset duygusu, sağlıklı yaşanmamış cinsellik ve bunun görünürde baskın bir erkeklik ve eril bir kültürle sarmalanması bu stil durumlarda ziyadesiyle karşımıza çıkmakta.
Obruk metaforu Tayfun Pirselimoğlu’nun “Kerr”inde de vardı fakat Emin Alper’in “Kurak Günler”i ile “Karanlık Gece” ortasında oldukça benzerlik Laf konusu. Birebir devirde çekilmiş bu iki üretimdeki benzerlikler hakkında sizin fikriniz nedir?
Bazen olabiliyor bu stil benzerlikler. Pek olağan görüyorum. Açıkçası Fazla klasiktir, çokça söylenir ancak insanlık tarihini toplasanız 30 Tane Hikaye vardır. Geri kalan hepsi öykülemedir esasen.
Finalde insanlığın karamsarlığı ve tabiatın umudu Yan yana duruyor güya. Sizce hangisi daha baskın?
Pandemi devrinde artık kendimizi yani insanı merkeze Meydan bir düşünüşten ve Siyaset alanından uzaklaşmamız gerektiğini yeterlice anlamış olduk. Bu yüzden insanın değil, tabiatın ve bütün canlıların merkezde olduğunu; insanın, tabiatın hâkimi değil, onun bir kesimi olduğunu anlamamız gerek. Yahut şöyle de diyebiliriz: İnsan lakin tabiat ile uyumlu olduğunda umudu ve özgürlüğü daha Fazla büyütecektir.
BERKAY ATEŞ: “Gerçek apaçık önümüzde”
İshak Özellikle mental açıdan hayat vermesi güç bir karakter. Bu role ‘evet’ deme sebepleriniz nelerdi?
İshak Fazla derinlikli, katmanları olan, hem geçmişi hem bugünü yaşayan, bu farkı ortaya koymak zorunda olduğum ve beni zorlayacağına da inandığım bir karakterdi. Bağlama çalmayı, motor kullanmayı, dağcılığı öğrenmemi sağladı. Doğal Tüm bunların dışında Özcan Alper sinemaları hayatımda Fazla kıymetlidir. Bu sebepten de ‘evet’ demem güç olmadı.
“Karanlık Gece”nin, tiyatro oyununuz “Hakikat Elbette Bir Gün” ile ortak noktaları olduğunu düşünüyor musunuz? Sinemanın senaryosuna katkınız oldu mu?
Senaryoda bir katkım yok. Fakat Murat Uyurkulak ve Özcan Alper ile Birlikte Ira ve kıssa üzerine Fazla Fikir alışverişinde bulunduk. Benim Tüm fikirlerime de açıklardı kendileri. Beni bir müellif olarak da kabul etmeleri Fazla değerliydi o süreçte. “Hakikat Elbette Bir Gün” ile ortak noktaları Mevcut sinemanın. Karanlıktan bir gerçeği ortaya çıkartmanın gayreti bu kıssalar. Yaşadığımız periyot; hikâyeleri, sinemaları, oyunları o denli ortaklaştırıyor ki… Gerçek apaçık önümüzde zira; bu periyoda tanıklığımız bu kıssalar.
Özcan Alper ve Emin Alper üzere Müstakil sinemamızın kuvvetli direktörlerinin sinemalarında rol almak mesleksel açıdan size neler kazandırdı?
Her ayrıntıyı önemsemek, direktörün kurduğu dünyayı anlamak, lisanını anlamak ismine Fazla itimat verici direktörler kendileri. Oyunculuğuma katkıları büyüktür. Emin Alper’i de Özcan Alper’i de Fazla Pahalı hikâyeciler olarak görüyorum. Karakterin gerçekliğini düşünerek, katmanlarını ayrıntılı belirleyerek ortaya koyuyorlar. Oyuncuyu rahat bırakıp özgür bir Hudut içinde gerçeğe ulaşmak için ellerinden geleni yapıyorlar.
Yorum Yok