Evrim Altuğ- İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) 42. Memleketler arası İstanbul Sinema Şenliği, Şef Esmer’in “Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar” belgeseline konut sahipliği yapıyor. Açılışı, 50’nci yaşı kutlanan Milliyet Sanat mecmuasının de uzun yıllar köşe müellifliğini üstlenmiş, eleştirmen Kutlar’ın kelamlarıyla yapılan ve Yapıt uzunluğu Kutlar’ın yüzü ve sesiyle ışıldayan belgesel, kendi içinde, beş farklı anlatıyı barındırıyor. Kutlar’ın dostlarından aydınlık bir buketi kapsayan çalışmada Mete Akalın, Cevat Çapan, Atilla Dorsay, Burçak Cihan, Mustafa Göçmen, Filiz Kutlar, Mazlum Kutlar, Seza Kutlar Aksoy, Ali Özgentürk, Nijat Özön, Adnan Özyalçıner, Ömer Pekmez, Vecdi Sayar, Aydın Sayman, Giovanni Scognamillo, Ahmet Soner, Jak Şalom, Hülya Uçansu ve Rekin Teksoy üzere bir liste benzersiz tanıklıkları ile gözler önünden geçiyor.
“Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar” 19 Nisan saat 16.00’da Atlas 1948 sinemasında izlenebilir.
Görüntü direktörlüğünü Serdar Aydın, kurgusunu Tuvana Simin Günay’ın üstlendiği belgesel, oldukça dramatik, tarihi ve Bazen anılarıyla Sinematek’in nelere göğüs gerdiğine ait hayret verici, Acı mizah yüklü bir içerik vadediyor. Seslendirme, alt yazma ve sansür üzerine inanılmaz teknikler eşliğinde tahliller getirmiş Kuruluş hakkındaki yapıtın özgün müziğinde Alper Maral’ın çağdaş, alçakgönüllü ve yaratıcı imzası bulunuyor.
Yönetmen Esmer’in, Kutlar’ın öykücülüğünü belgeleyen “İshak” isimli edebî yapıtını okumakla kendisini tanımaya başladığı belgesel, 25 Ağustos 1965’te Onat Kutlar, Hüseyin baş ve Şakir Eczacıbaşı’nın öncülüğüyle daha sonra Sabahattin Eyüboğlu, Cevat Çapan, Nijat Özön ve Muhsin Ertuğrul üzere aydınların iştiraki ile açılan Sinematek ve halkın tanıklık ettiği 12 Mart 1971 muhtırası ile, derneğin kapanışını yaşadığı 12 Eylül 1980 sürecini de etkileri, mağdurların tanıklıkları ile gayret anılarıyla önümüze seriyor.
Filmin prömiyeri bütün takımın iştirakiyle Beyoğlu Fransız Kültür Merkezi’nde gerçekleşti.
Omuz omuza mücadele
Yönetmen Esmer’in Abidin Dino referansı ile ‘imece’ yordamıyla, Matthias ve Tuana eşliğinde iki yılı aşkın bir kurgu ile tamamladıkları “Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar” arkeolog Yasemin Cebenoyan ile 11 Ocak 1995’te Taksim’de bir otel kahvesinde hain bir terör saldırısı sonucu verdiği Ömür savaşını yitirerek 25 Ocak’ta ortamızdan ayrılan Kutlar’ın Fazla istikametli kalemi, aydınlarla her türlü Anlatım özgürlüğü ve sınıfsal çatışma odaklı omuz omuza çabasının altını özellikle çiziyor.
Önder Esmer gerek Sinematek gerek Öbür arşivlerin bugünkü durumuna yönelik müşahedesini anlatırken “Sinematek’in kendi arşivi, aslında 1980 darbesinden sonra yok oluyor. Biz, aslında kalan kırıntıların peşine düştük diyebilirim. Haricen vurguladığımız arşivler, yalnızca bireylerin özelinde arşivler olduğu için, biz bunu belgesel özelinde alarak kendilerine iade ettik. ancak bu süreçte sinema tartışmalarının yapıldığı ses kayıtlarını bulduk” diyor. Sinemanın isminin öyküsünü ise Esmer şöyle anlatıyor: “Filmi Onat Bey’e ilişkin bir kelamla açtık. Aslında kendi Tanım ettiği bir kelam. Ona ithafen olsun diye de bu türlü bir başlık istedik. Düz bir formda ‘Türk Sinemateki’ de diyebilirdik lakin bu, bir anı olsun dedik. O belgeseli yapma muhtaçlığı geçmişten kalan bir şeydi. Biz de onu yâd etmek üzere onu oraya koyduk.”
Filmin birinci gösterimi akabinde Laf Meydan bir iştirakçi ise, o periyotta “İKSV Kurucu Lideri Nejat F. Eczacıbaşı’nın Sinematek arşivine kendi soğuk hava depolarında daha Çok yer vermeyi istemediğini, bunun üzerine kurumun Çehre civarında sinema bobini ve kurumun Fazla sayıdaki afiş, lobi ile gibisi yazılı belgesel malzemesinin, 80 Yıl önceki sinema biletlerinin, Körfez Yarımca’da bir mağaraya saklansa da,12 Eylül darbesi ve faşizmi ile Birlikte kaybedildiğini, hatta yakıldığını” belirtiyor.
‘Şarkıyı söyleyen sizlersiniz’
Alper Maral sinemaya yaptığı müzikler için “Filmdeki herkes benim hayatımı şekillendiren, hocam, üstadım bildiğim, yolumu açan insanlar… Müziklerde böylesi bir hassasiyete uygun, beğenilen bir Melodi bekler insan, değil mi? Öyle bir şey yapılsaydı bu güzelim çalışma mahvedilirdi diye düşündüm. Bildim. O yüzden jenerikte bilhassa, ses kayıtlarından yola çıktık. Yani asıl müzikleri söyleyenler, o aktüel sesleriyle Onat Beyefendi ve sizlerdiniz. O yüzden olabildiğince az müdahale ile Mevcut etmeye efor ettim. Buraya gelirken yine otelin önünden geçtik. Ben, o günleri Fazla net hatırlıyorum… Konuşamayacağım…”
Yorum Yok