Efnan Atmaca- Chimamanda Ngozi Adichie yazdığı kitaplardaki feminist ton ve telaffuzlarıyla hem bayan olmaya hem de ırkçılığa ezber bozan bir nazar açısı getiriyor. Klişeleri yıkıyor, samimiyetsiz tutumu yerle bir ediyor ve ‘gerçeği’ en Kolay formuyla gözler önüne seriyor. Müspet ayrımcılığı ‘iyi’ ve ‘doğru’ insan olduklarını kanıtlamak ismine bir kalkan üzere kullananların gardını düşürüyor. Yalnızca muharrir olarak üretken değil, tıpkı vakitte hiç durmayan bir aktivist. İnandığı bir davası Mevcut ve bu uğurda sahip olduğu bütün yetkinlikleriyle çabaya devam ediyor. nihayet yılların en değerli seslerinden biri Adichie. Nijerya’da doğan, üniversiteyi ABD’de okuyan Adichie’nin Doğan Kitap tarafından yine yayımlanan kitabı “Amerikana” -ki bu sıfat Amerikanlaşmış Afrikalılara deniyor- birebir tonda. Muharrir, gayretinin Bina taşlarından biri olan “Amerikana”yı kendi hayat öyküsüyle benzerlikler gösteren Ifemelu üzerinden kurguluyor.
Maskeler düşüyor
İç savaşın karar sürdüğü Nijerya’da yaşayan Ifemelu toplumun bütün dayatmalarına karşı durarak kendine Özgür olabileceği bir hayat yaratmaya çalışan bir genç kız. Bayanın bahtını bonkör bir erkeğin insafına bağlı kalarak yazmaması gerektiğine inanıyor. çok sevdiği tabip halası Nijerya devlet lideri generalin metresi olduğunda Düş kırıklığına uğruyor. Ailesi bütün olanaksızlıklarına Karşın Ifemelu’yu destekliyor ve onun okuması için ellerinden geleni yapıyorlar. Bir de gençlik aşkı var: Obinze! Annesi üniversitede Muallim Obinze’nin. Bir arada aşkı keşfetmeye çalışırken tıpkı vakitte ortak bir hayat hayali de kuruyorlar ama ABD’de. Nijerya’da hayat hiç kolay değil. Ekonomik çaresizlik, siyasi karışıklık, liyakatsiz Yönetim ile özgürlüğü kısıtlayan gelenekler gençlerin hayallerinin önündeki en Aka maniler. Ülkedeki üniversite grevleri hiç bitmiyor. Ifemelu da devayı general ölünce ABD’ye kaçan halasının yanına, ‘fırsatlar ülkesi’ne gitmekte buluyor. Natürel burs alarak. Obinze ise bir mühlet sonra ona katılmak üzere Nijerya’da kalıyor. ABD’ye gittiğinde ‘Siyah’ olduğunu ayrım ediyor Ifemelu. Irkçılıkla da böylece tanışmış oluyor. Çalışmak, Mevcut olmak, bir hayat kurmak için Fazla Çaba harcaması gerekiyor ABD’de fakat en Fazla da oradaki toplumsal gerçekliği anlamak güç geliyor ona. ‘Amerikalı Olmayan Siyahlar İçin Amerika’yı Anlamak’ üzerine bir blog yazıyor. Amerikalı Siyahlar ile Beyazların başta Afrikalı Siyahlar olmak üzere göçmenlere bakışını, davranışını irdeliyor bu blogda. Yalnızca o da değil; bayanlara, münasebetlere, sınıfsal ayrımlara dair görüşlerini kaleme alıyor. En Fazla samimiyetsizliği irdeliyor. Kitapta yer Meydan bu blog yazıları Baş açıyor. Zira maskeleri düşürüyor Ifemelu. Ötekine bakıştaki sakatlığın ironik bir eleştirisi yazdıkları.
Yerelden evrensele
Sonra Nijerya’ya dönmeye karar veriyor. Bir arada istikbal inşa etmeyi Düş ettiği gençlik aşkı Obinze’ye duyduğu Hasret ağır basıyor bu dönüş kararında. Ülkesine döndüğünde yaşadıklarını da farklı bir blogda anlatmaya başlıyor. Bu Sefer madalyonun öbür yüzünü gösteriyor. Ülkesindeki çarpıklığın yanı Dizi dışarıdan Nijerya’ya bakmak Mevcut bu makalelerde. En Fazla bayanlar nasibini alıyor onun tenkitlerinden. Mahallî bir kıssanın evrensele nasıl ulaştığının ispatı “Amerikana”. Zira her ne kadar dünyada olup biteni Siyahlar üzerinden okusa da bütün ötekilerin izini sürüyor Adichie. Onun tenkitlerini dünyanın her yerinde ‘öteki’ olanlarla bağdaştırabiliyorsunuz. Hele de yaşanan göçlerle, yerinden yurdundan olan mültecilerle dünyanın bütün istikrarı altüst olmuş ve yeni bir düzey kurulmaya çalışılırken. Hasebiyle Irak bir coğrafyanın değil, tam da bugünün kıssası “Amerikana”. Uygun ve gerçek olmak ismine dayatılan bütün samimiyetsizce yargıların bir eleştirisi. “Türkiye de hissesini alır mı?” diye sorarsanız, karşılığım katiyen “Evet” olur. Değişmek ve değiştirmek için yaygın söyleme değil, süregelen duruma bakmak gerekiyor. Yazdıklarınızla söylediklerinizle değil yaptıklarınızla Mevcut olmanız gerektiğini anlatan bir öykü Ifemelu’nunki. bütün makyajlı hayatların simlerini, pullarını, boyalarını kazıyor Adichie bu kitapla. güç olan sadeliği yakalamaktır mesajını taşıyor kitap ve o sadeliğin süslü, ‘çokbilmiş’ cümlelerde değil özde olduğunun altını çiziyor. Adichie, “Amerikana”yla herkesi özüne Davet ediyor; savaşmaya, nizamını bozmaya yürek etmeye, sahip olduklarından vazgeçmeye çağırıyor. Özgür, vicdanlı ve yürekli olmanın tanımını tekrar yapıyor.
Yorum Yok