Müjde Işıl – Ömer Kavur’un sineması ile birinci tanışmam “Yusuf ile Kenan” sinemasını televizyonda seyredişimle oldu. Çocuk gözüyle, sinemadaki çocukların içine düştüğü çaresizlik duygusu Fazla dokunmuştu. Hâlâ tekrar izleyişimde o ruh hâli çöker üzerime. Ondan sonraki “Kırık Bir Aşk Hikâyesi”, “Amansız Yol” üzere birinci Devre sinemalarını de televizyonda izledim. Yaşım büyümüştü lakin profesyonel gözle bakacak kadar da değil, Yine de şunu hissetmiştim: Seyirciyle bağ kurabilen lakin bu bağın Fazla da sıkı olmasını tercih etmeyen bir sinemacıydı Kavur. “Anayurt Oteli” ve sonrasında o aralıklı lisanını uygunca belirginleştirdi. “Bir Ömer Kavur sineması izledim, bir şey anlamadım ancak Fazla etkilendim” formunda özetlenebilecek özgün ve Özel bir dünyaya giriş… Fırat Özeler de lisede izlediği “Gizli Yüz” vesilesiyle Kavur sinemasının ‘anlatılmaz lakin hissedilir’ dünyası ile birinci Sefer karşılaşmış. “Ziyafet” ve “Hatırlamadığım Şeyler” isimli kısa sinemalarının akabinde sinemamızın bu Özel direktörünün dünyasını keşfe çıkmış. Ve böylelikle nihayet periyotta çokça konuşulan “Kavur” belgeseline imza atmış. Üç seneyi aşkın bir çalışmayla gerçekleşen “Kavur”, dünya prömiyerini bu sene başında 52. Rotterdam Sinema Festivali’nde yaptı. Akabinde İstanbul Sinema Festivali’nin Ulusal Belgesel Yarışması’nda gösterildi. Şu sıralar da Öbür Sinema kapsamında Özel gösterimlerle ve sinema perdesinde seyirciyle buluşmakta.
Ömer Kavur sinemasına ve hayatına aşina olanların bile hatırladığında yüreğini tekrar ve tekrar burkacak bir Ömür hikayesi Mevcut karşımızda. varlıklı bir ailede dünyaya geliyor ancak daha küçükken güzel bir çocukluk geçirsin diye dadısıyla İsviçre’ye gönderiliyor. Ebeveyn ve babası boşanıyor. Türkiye’de büyükannesiyle Bir arada yaşıyor. Sonra yatılı Okul devri, Yurt dışında eğitim… Fransız sevgilisi, Alain Delon ve James Dean karışımı bu güzel genci de Özel hayatında kurduğu arayı de unutamamış. Kavur gündüz okuyor, gece otelde çalışıyor. Daima bir ara, yalnızlık, seyahat, bir yere kök salmama hâli… Fransa’dayken annesinden Birlikte çektirdikleri fotoğrafı istemesi lakin istediği fotoğrafta kendisinin olmamasıyla barizleşmiş bu uzaklık hâli Mevcut sinemada en çok.
Kavur sineması üzere belgesel
Fırat Özeler belgeselinde Kavur’un hayatı, sinema biçimi ve sinemalarındaki karakterlerinin seyahati ile Enlem bir yapıta imza atıyor. Buna kurmaca belgesel demek daha gerçek tahminen de. Zira Kavur’un dünyası ile hayali bir bayan karakterin seyahatini kesiştiriyor aslında. Bir yanda “Filmini izledim, anlamadım lakin hissetmek önemli” diyerek Kavur’un dünyasını keşfetmeye çıkan bir bayan, diğer yanda Özeler’in Kavur’un röportajlarından derlediği cümleler, yani Kavur’un kendi kendini anlattığı, şahsî şifrelerini açıkladığı monologlar… Güya Kavur hayatta ve sizinle konuşuyormuş gibi…
Özeler, Kavur’un sinemasının iki anne ögesini yani yalnızlık ve seyahat temasını, sinemanın merkezine koyuyor. Kavur’un sinemalarında hayaletvari bayan karakterlerden biri, sinemada Funda Eryiğit’in sesinden duyduğumuz lakin yüzünü görmediğimiz o kahraman güya. Onun Kavur’u keşif seyahati, Kavur’un yalnızlık senfonisi ile Enlem ilerliyor. Çünkü bu seyahat tıpkı Kavur’un sinemalarındaki üzere hem fiziki hem de manevi bir yol alış. Aile şartları nedeniyle yalnız bir çocukluk geçiren Kavur, hayatında ve mesleğinde bunu bir düstur olarak benimsiyor ve muhtemelen yaratıcılığını da bu tercihi besliyor. Özeler yalnızlık ve seyahat temalarını Kavur’vari kadrajlarla görsel olarak da yansıtmayı başarıyor sinemada. Özeler’in Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur”u ile kurduğu bağ ise sinemanın hedefini yazın açısından da destekliyor.
Kavur ne anne akım sinemaya yakın oldu ne de direkt politik sinema yapanlara… Sinemada Amel birlikçi olarak tanımlanmasına ne kadar içerlediğini görüyoruz. Sinemalarında politik duruşunu ve durum tespitlerini dolaylı olarak Anlatım etmeyi tercih eden Kavur, kendisini suçlayanların çekimlerde set personellerini sigortasız çalıştırdıklarını vurguluyor. Finaldeki röportaj da Kavur’un ahlaki ve profesyonel görüşünü harika formda özetliyor. Yine o röportajdaki karşılığının akabinde yıllar öncesi ile yıllar sonrası ortasında Müstakil sinemacı açısından şartların hâlâ ne kadar güç olduğunu görmek ise Fazla üzücü.
Bu sinemanın araştırma sürecinde Ömer Kavur’un bilinmeyen iki kısa sinemasını keşfetmiş Fırat Özeler. Biri “Hamal”, Öteki ise “İntihar”. “Kavur” ile Bir arada “İntihar” da gösteriliyor. Kavur sinemasından etkilenmiş bir Talebe sinemasını andıran bu kısa sinemada, “Akrebin Yolculuğu”nun temellerinin, Kavur’un zihninde ne kadar evvelden atıldığına şahitlik ediyoruz. Tıpkı Fransa’da okurken otelde çalışmanın onu “Anayurt Oteli”ne yaklaştırması gibi… Bu nevi şahsına münhasır sinemacının üzerimizde bıraktığı iz baki kaldığı sürece bizlerin arayış seyahati da bir Kavur sinemasındaki üzere devam ediyor.
Yorum Yok