SERAY ŞAHİNLER- Okulda, meskende, gazinoda, plajda, kutlamalarda, biçki dikiş kursunda karşınıza çıkan onlarca bayan. Hepsi birbirinden şık, birbirinden hoş. Lakin hiçbirinin yüzü yok. Biz onları yalnızca duruşlarıyla, halleriyle, kıyafetleriyle görebiliyoruz. lakin hepsinin ortak özelliği var, hepsi birer ‘Cumhuriyet kızı’.
Bozlu art Project Mongeri Binası’nda ziyarete açılan “Cumhuriyet Kızları” standı Cumhuriyet’in ilanıyla Birlikte şuurlu bir çağdaşlaşma idealinin simgesi hâline gelen bu genç kızları hatırlıyor. Daha Evvel toplumsal cinsiyet ve tanınan kültür ortasındaki bağlantıyı Yeşilçam bağlamında irdelediği fotoğraflarıyla tanınan Gamze Taşdan bu Sefer biraz daha eskiye gidiyor ve Cumhuriyet’in kurum yıllarından 1950’lere kadar uzanan bir öykü yazıyor. Kahramanların tamamı gerçek. Sanatçı stantta yer Meydan 45 fotoğrafta o periyoda ilişkin fotoğraf karelerini referans almış. Bu istikametiyle her kare belgesel tadına.
Atatürk’ün kızları Serginin en etkileyici yapıtları ortasında yer Meydan “Ata’nın Kızları”nda Atatürk’ün manevi kızları Rukiye, Sabiha, Afet ve Zehra’yı görüyoruz.
Her alanda öncüler
Sergiyi bir cumhuriyet panoraması olarak izlemek mümkün. Taşdan, bu bütünü oluşturan sacayaklarını kendi içinde kısımlara ayırıyor. Florya Plajı, Fenerbahçe Parkı, Subaşı Gazinosu üzere kamusal hayatta karşımıza çıkanlar genç kızların günlük yaşantısından ‘ferah’ karelerle birlikte, Köy Enstitüleri’nde tahsil gören kız çocukları, “Çalışkan Kızlar”, “Piyano Dersi”ndeki kız öğrenciler, “Mandolin çalanlar”, “Atatürk Kız Lisesi’nin öğrencileri”, “Sınıfım 38” yeni jenerasyonların inşasında bayanın öncü rolünün Cumhuriyet ideolojisinin de bir modülü olduğunu hatırlatıyor. “Piyano Dersi”nde karşımıza çıkan standın Biricik erkeği Cemal Reşit Rey ise bayanların çağdaşlaşma sürecindeki yerine bakıyor.
Gamze Taşdan, 2019 yılında Bozlu’da gerçekleşen “Tuhaf Şeyler Ormanı” standında Cumhuriyet tarihinin en Kıymetli kurumlarından olan Sümerbank’ın toplumsal hayattaki rolüne odaklanmış; kumaşlardaki desenlerden yola çıkarak bayan hâllerine atıfta bulunmuştu. “Cumhuriyet Kızları” Sümerbank standıyla de konuşur hâlde. Cumhuriyet’in ilanıyla Birlikte hayatta daha görünür olan bayanlar, üretimde de etkin rol oynuyor. Köy Enstitüleri’yle ete kemiğe bürünen sanat, zanaat, el emeği kavramlarını temelleri de ‘20’lerden itibaren atılıyor aslında. Taşdan bu sürece biçki dikiş kurslarının penceresinden bakmış. Ulviye Biçki Dikiş Kursu’yla, Anna Peçaropulo atölyeleriyle ve Ersan Dikiş Yurdu’yla bu bayanların üretim sürecindeki rolünü, kolektifliğini görüyoruz. Her biri canla başla ve Aka bir motivasyonla çalışıyor muhakkak ki.
Sergideki Tüm bayanlar esasen bir idealin peşinde. İnanılmaz motiveler. Yeni nizamın kültürel, ekonomik, sosyolojik kalkınmasına Aka katkı sunuyorlar. Taşdan, nostaljik bir Hasret yaratmak istemediğini söylese de yüzyıllık Cumhuriyet tarihinin bayan imgesi izleyicide bu hasreti kat be kat perçinliyor. Hayatın her alanında öncü olan, eğitimli, memnun, her biri Fazla renkli fakat birebir vakitte düşündürücü olan bayanlar bugüne de Fazla şey söylüyor. Stant 4 Şubat 2023’e kadar Mongeri Binası’nda görülebilir. Cumhuriyet’te emeği olan Tüm bayanların anısına saygıyla…
Yorum Yok